Τρίτη 6 Νοεμβρίου 2012

Νευρώνες- Καθρέπτες                                    

Σας έχει συμβεί ποτέ να νιώσετε άβολα ή στενάχωρα με κάποιον που είναι θλιμμένος?  Να κλάψετε παρακολουθώντας μια σκηνή σε μια ταινία? Να γελάσετε ή να χαρείτε με το γέλιο κάποιου άγνωστου για εσάς ανθρώπου? Να ακούσετε για κάτι δυσάρεστο που συνέβη σε κάποιον και να νιώσετε πόνο στο στομάχι ή άγχος? Να βλέπετε να τρώνε ένα γλυκό ή ένα φαγητό στην τηλεόραση και να σας έρθει η μυρωδιά ή η γεύση του? Έχετε αναρωτηθεί γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό?
Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως υπάρχουν στον εγκέφαλο μας κάποια κύτταρα (νευρώνες) που έχουν την ιδιότητα να ενεργοποιούνται τόσο όταν κάνουμε εμείς οι ίδιοι κάτι όσο και όταν παρατηρούμε κάποιον άλλον να κάνει κάτι. Αυτά τα κύτταρα ονομάστηκαν νευρώνες-καθρέφτες, επειδή έχουν την ιδιότητα να ενεργοποιούνται ακόμα κ μέσω της παρατήρησης. Αρχικά, αυτό το φαινόμενο παρατηρήθηκε στους πιθήκους σε πειράματα που έγιναν στο Πανεπιστήμιο της Πάρμα, την δεκαετία του '90. Όπου, το δίκτυο νευρώνων που ενεργοποιούνταν όταν ο πίθηκος έπιανε ένα φιστίκι, είχε την δυνατότητα να δραστηριοποιηθεί ακόμα και όταν ο πίθηκος έβλεπε ή άκουγε (το σπάσιμο ενός φιστικιού) κάποιον άλλον πίθηκο. Πρόσφατη έρευνα από τον νευροψυχολόγο Crhris Firth και την ομάδα του,απέδειξε την ύπαρξη νευρώνων - καθρεπτών και στον ανθρώπινο εγκέφαλο: και μάλιστα στην κάτω έλικα του μετωπιαίου λοβού, μια εγκεφαλική περιοχή αντίστοιχη της περιοχής F5 του προκινητικού εγκεφάλου των πιθήκων, όπου αρχικά εντοπίσθηκαν αυτοί οι νευρώνες.
Μάλιστα, πιθανολογείται ότι το σύστημα καθρεπτικών νευρώνων είναι μία εξελικτική προσαρμογή του εγκεφάλου του ανθρώπου πριν από 50.000 χρόνια στην οποία οφείλεται το άλμα στην ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού ...
Επομένως, όταν παρατηρώ εσένα: τον θυμό, την απογοήτευση, το αίσθημα απόρριψης, τη χαρά σου -ό,τι και να είναι, όταν νιώθω αυτό που κάνεις, οι ίδιοι νευρώνες ενεργοποιούνται και σε μένα, σαν να βιώνω την ίδια εμπειρία κι εγώ. ...
Και αντίστροφα, μπορώ να σε επηρεάσω θετικά ή αρνητικά ανάλογα με την δική μου διάθεση....Αλλά ακόμα, και τον ίδιο μου τον εαυτό μπορώ να επηρεάσω. Για παράδειγμα, εάν χαμογελάσω έστω και ''τεχνικά'' χωρίς να το νιώθω ''πραγματικά'' θα ενεργοποιηθούν οι αντίστοιχοι νευρώνες στον εγκέφαλο μου κ θα οδηγήσουν στην έκλυση ουσιών, ως εάν γελούσα ''πραγματικά''...

Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2012

Εμείς...οι άνθρωποι


Εμείς...οι άνθρωποι
Ο άνθρωπος είναι από την φύση του ένα κοινωνικό ον. Μέσα από την κοινωνικοποίηση μαθαίνει να μιλάει, να σκέφτεται κ να πράττει. Μέσα από την συναναστροφή του με άλλους ανθρώπους, ο κάθε ένας από εμάς ανακαλύπτει, διαμορφώνει κ εξελίσσει τον εαυτό του, σαν ένα μοναδικό δημιούργημα.
Σημαντικό ρόλο στο πως θα εξελιχθεί κάποιος παίζει το στενό και ευρύτερο περιβάλλον μέσα στο οποίο γεννήθηκε και μεγάλωσε. Σε αλληλεπίδραση με το γενετικό κληροδότημα, το περιβάλλον μπορεί να ενισχύσει ή να αποδυναμώσει την εκδήλωση κάποιων ασθενειών και συμπεριφορών. 

Φαίνεται, πως οι πρώτες εμπειρίες που θα έχει κάποιος στην ζωή του ''βαραίνουν'' λίγο περισσότερο από εκείνες που θα έχει στην υπόλοιπη ζωή του. Πρόκειται για  ένα είδος ευαισθητοποίησης του οργανισμού στα συγκεκριμένα ερεθίσματα της πρώτης περιόδου της ζωής του. Με βάση αυτήν την πρώιμη  ευαισθητοποίηση και ανάλογα το βιολογικό υπόβαθρο, ο νέος άνθρωπος μαθαίνει σιγά σιγά τον κόσμο. Έτσι, εάν κάποιος μεγαλώσει τα πρώτα 5 με 7 χρόνια της ζωής του σε ένα περιβάλλον με μειωμένα ερεθίσματα (πχ. σε ένα ίδρυμα) ή σε ένα περιβάλλον αστάθειας (π.χ. πολλές μετακομίσεις)
ή έντασης (πχ. πολλοί τσακωμοί στην οικογένεια), θα παρουσιάσει περισσότερες δυσκολίες στην ψυχοσωματική του ανάπτυξη από ότι εάν μεγάλωνε σε ένα πιο ευοδωτικό περιβάλλον.

Τα καλά νέα είναι πως ακόμη και να έχει περάσει κάποιος άσχημα παιδικά χρόνια δεν καταδικάζεται για μια ζωή. Νεότερες έρευνες, μας δείχνουν πως παίζουν μεγάλο ρόλο και οι εμπειρίες που θα έχουμε και στην μετέπειτα ζωή μας. Ναι, παίζει ρόλο σε τι οικογενειακό περιβάλλον έχουμε μεγαλώσει...αλλά φαίνεται πως διαμορφωτικό ρόλο έχουν και οι εμπειρίες που αποκτάμε στην συνέχεια: στο σχολείο, με τους φίλους μας, με τους συντρόφους μας, με τους συνεργάτες μας...

Είναι σημαντικό να επισημάνουμε, πως αντίθετα με ότι πιστεύονταν μέχρι και πριν 15 χρόνια, ο εγκέφαλος μας αλλάζει ανάλογα με το τι ζούμε και τι σκεφτόμαστε. Έτσι, κάθε χρόνο και κάθε μέρα διαμορφωνόμαστε ανάλογα με τις εμπειρίες μας...
Ναι, τα βασικά στοιχεία μας δεν αλλάζουν μέρα με την μέρα....δεν μπορούμε από την μια μέρα στην άλλη να αλλάξουμε χαρακτήρα ή προσωπικότητα. 
Αλλά, εάν δεν είμαστε ευχαριστημένοι, είναι στο χέρι μας να κάνουμε και να ζήσουμε την αλλαγή. Είναι εφικτό και γίνεται πραγματικότητα...Όχι εύκολα...αλλά το θέμα είναι πως γίνεται. Υπάρχει δυναμική...υπάρχει εξέλιξη κ δυνατότητα απεμπλοκής από ότι μας κρατάει πίσω. 

"Να συμπεριφέρεσθε στους ανθρώπους σαν να είναι αυτό που θα έπρεπε να ήταν" (Γκαίτε)